تاثیر موسیقی بر بدن انسان به اندازه ای است که امروزه در جهان جایگاه خاصی برای بهبود و درمان بسیاری از بیماریها پیدا کرده است.
موسیقی درمانی حاصل ترکیب علم روانشناسی و هنر موسیقی است و شامل شیوه ی حسی از طریق صدا برای مقاصد درمانی است که در ارتباط با مشکلات جسمانی (نظیر مشکلات گوارشی، آسم، آلرژی ها، انواع دردهای خفیف تا متوسط، کنترل ضربان قلب و تنفس و ….) و مشکلات روان شناختی (انواع افسردگی و اضطرابها، مشکلات هیجانی و عاطفی و ….) به کار میرود.
فرایند و تاثیر موسیقی بر بهداشت جسمانی و روانی: اثر بخشی طبی و روان پزشکی در بررسیهای علمی مشخص شده است که شنیدن موسیقی با تغییرات ضربان قلب، نبض و فشار خون همراه میگردد، به شکلی که ضربان قلب انسان با اصوات موسیقایی هماهنگ گشته در مقابل فرکانس، ضرب و شدت صدا واکنش نشان داده، دچار افزایش یا کاهش میگردد.
برای مثال شنیدن موسیقی های آرام منجر به کاهش ضربان قلب شده و از تنش و فشار روانی میکاهد. در این زمینه موسیقی درمانگر بریتانیایی به نام پُل نیوهام معتقد است «موسیقی یک دستگاه، تنظیم ضربان قلب بوده و منجر به تقویت عضلات قلب و انبساط ریهها میگردد.
همچنین موسیقی قادر است فشار خون را تغییر دهد و همان طوری که سر و صدای زیاد ممکن است باعث افزایش فشار خون تا ۱۰% شود «مکانیسم احتمالی ترشح آدرنالین و نورآدرنالین میباشد» آزمایشات نشان دادهاند که فشار خون دیاستولیک و سیستولیک میتواند در جلسات موسیقی درمانی به تدریج کاهش یابند.
یک نکته جالب درخصوص تأثیرات موسیقی بر وضعیت جسمانی، ترشح آندرفین در پاسخ به شنیدن موسیقی خصوصاً هنگامی که اجرا به شکل زنده و توام با شعر و آواز است، میباشد.
آندرفین نوعی داروی مخدر در مغز است که باعث کاهش شدت درد شده و با احساس لذت و نئشگی همراه است». تحقیقات جدید موید این نظریه است که افزایش ترشح آندرفین، با افزایش میزان سلولهای ” تــی” T و لینفوسیتها که سلول های جنگجوی بدن در مقابل بیماری ها هستند،همراه می باشد. در چنین وضعیتی قدرت سیستم دفاعی بدن افزایش یافته و مقاومت انسان در برابر بیماریها بیشتر میشود.
از سوی دیگر موسیقی روی دستگاه تنفسی اثرات مطلوب دارد، تنفس دارای ریتم است، به علاوه تنفس آرام و عمیق باعث آرامش و کنترل عواطف فرد میگردد و نیز با سوخت و ساز بهتر بدن مربوط است بنابراین یک موسیقی خوشایند میتواند از طریق لذتبخشی و تغییرات تنفسی، تأثیرات مثبت قابل ملاحظهای بر جسم فرد داشته باشد.
به علاوه موسیقی منجر به تغییراتی در بدن میگردد که به هضم غذا کمک میکند. در این زمینه پژوهشگران دانشگاه جان هاپکینگ از موسیقی درمانی به عنوان درمان جانشین در مشکلات سؤهاضمه سود جسته اند.